Пассив барилгын стандарт (Passive House Standard) нь барилгын эрчим хүчний хэмнэлт, тав тух, байгаль орчинд ээлтэй байдлыг хангахад чиглэсэн олон улсын стандарт юм. Энэ стандарт нь барилгын дулааны алдагдлыг хамгийн бага хэмжээнд хүртэл бууруулж, эрчим хүчний хэрэглээг багасгах замаар өндөр чанартай, тогтвортой амьдрах орчныг бий болгохыг зорьдог. Доор пассив барилгын стандартыг Монгол хэлээр товч бөгөөд тодорхойгоор тайлбарласан байна.

Пассив барилгын стандартын үндсэн зарчим

1. Өндөр дулаан тусгаарлалт

   • Барилгын хана, дээвэр, шал, цонх зэрэг бүх хийцэд дулаан тусгаарлалтын маш сайн материал ашиглаж, дулааны алдагдлыг хамгийн бага хэмжээнд хүртэл бууруулна.

   • Дулаан дамжуулалтын коэффициент (U-value) нь ихэвчлэн 0.15 Вт/(м²·К)-ээс бага байх ёстой.

2. Дулааны гүүргүй хийц

   • Барилгын хийцэд дулааны гүүр (thermal bridge) буюу дулаан алдагдах цэгүүдийг арилгах эсвэл багасгах. Жишээ нь, хана ба цонхны уулзвар, хавтангийн холбоос зэрэг.

3. Агаар нэвтрүүлэхгүй байдал

   • Барилгын гадна хүрээ (хана, цонх, хаалга) нь агаар нэвтрүүлэхгүй байхаар битүүмжлэгдсэн байх ёстой.

   • Агаарын нэвчилтийн хэмжээ (n50) нь цагт 0.6 удаагийн агаарын солилцооноос хэтрэхгүй байх шаардлагатай.

4. Өндөр чанарын цонх, хаалга

   • Гурван давхар шилтэй, дулаан тусгаарлагч хүрээтэй цонх ашиглаж, дулааны алдагдлыг бууруулна.

   • Цонхны дулаан дамжуулалтын коэффициент (U-value) нь ихэвчлэн 0.8 Вт/(м²·К)-ээс бага байх ёстой.

5. Механик агааржуулалт ба дулаан сэргээн ашиглалт

   • Дулаан сэргээн ашиглах системтэй (heat recovery ventilation) механик агааржуулалтын систем суурилуулж, гадагш гарах дулааныг 80-90%-ийг буцаан ашигладаг.

   • Энэ систем нь барилгын доторх агаарын чанарыг сайжруулж, дулааны алдагдлыг багасгана.

6. Эрчим хүчний хэмнэлттэй загвар

   • Барилгын чиглэл, нарны гэрлийн ашиглалт, сүүдэрлэлт зэргийг зөв төлөвлөж, байгалийн гэрэл, дулааныг оновчтой ашиглана.

   • Халаалт, хөргөлтийн жилийн эрчим хүчний хэрэглээ 15 кВт·ц/м²-ээс хэтрэхгүй байх ёстой.

7. Сэргээгдэх эрчим хүчний хэрэглээ

   • Шаардлагатай бага хэмжээний эрчим хүчнийг сэргээгдэх эх үүсвэрээс (нарны зай, салхин турбин гэх мэт) хангахыг зөвлөдөг.

Пассив барилгын стандартын гол шаардлага

• Халаалтын эрчим хүчний хэрэглээ: Жилд 15 кВт·ц/м²-ээс бага.

• Нийт анхдагч эрчим хүчний хэрэглээ: Жилд 120 кВт·ц/м²-ээс бага (гэрэлтүүлэг, цахилгаан хэрэгсэл зэргийг оруулан).

• Агаар нэвтрүүлэхгүй байдал: n50 ≤ 0.6 h⁻¹ (50 Па даралтын үед).

• Дулааны тав тух: Доторх температур жилийн турш 20-25°C-ийн хооронд тогтвортой, хэт халуун эсвэл хүйтэн цэггүй байх.

Монголын нөхцөлд пассив барилгын стандартыг хэрэгжүүлэх онцлог

Монгол Улс нь хүйтэн, хуурай уур амьсгалтай тул пассив барилгын стандарт хэрэгжүүлэхэд дараах зүйлд анхаарах хэрэгтэй:

1. Хэт хүйтэн цаг агаар: Улаанбаатар болон бусад бүс нутагт өвлийн улиралд температур -40°C хүртэл буурдаг тул дулаан тусгаарлалтын зузаан, чанар онцгой чухал.

2. Нарны энерги: Монголын нарны гэрлийн элбэг байдлыг ашиглан барилгын өмнөд хэсэгт том цонх байрлуулж, байгалийн дулааныг нэмэгдүүлэх боломжтой.

3. Материалын хүртээмж: Орон нутгийн болон импортын дулаан тусгаарлагч материалын (хөөсөн полистирол, чулуун хөвөн гэх мэт) хүртээмж, үнийг тооцох.

4. Агаарын чанар: Улаанбаатарын агаарын бохирдол ихтэй тул механик агааржуулалтын системд агаар шүүгч суурилуулах нь чухал.

5. Зардлын менежмент: Анхны хөрөнгө оруулалт өндөр байж болох ч урт хугацаанд эрчим хүчний хэмнэлтээс шалтгаалан зардал хэмнэгдэнэ.

Пассив барилгын давуу тал

• Эрчим хүчний хэрэглээ 80-90%-иар буурна.

• Доторх агаарын чанар сайжирч, эрүүл орчин бий болно.

• Дулааны тав тух өндөр, жилийн турш тогтвортой температуртай.

• Байгаль орчинд ээлтэй, нүүрстөрөгчийн ялгарал багасна.

• Урт хугацаанд халаалт, хөргөлтийн зардал хэмнэгдэнэ.